TRAMJOURNAAL

Jaargang 17, no. 117,
oktober 2002.

Een uitgave van de Haagse Tram Vrienden ©,
www.haagstramnieuws.org



Trams uit Hannover
In de centrale werkplaats wordt hard gewerkt aan het 'project' TW 6000. Zo is de 6099 eind september voorzien van een experimentele baanruimer aan de A-bak. Uiteindelijk zullen alle TW6000 aan beide kanten zoiets krijgen. Eind oktober liggen de baanruimers klaar voor plaatsing op de TW 6000'en.
Verder zijn de 6057, 6098 en 6099 voorzien van een anti-splinterfolie over de ruiten van de zijkant van de tram. De ruiten van een TW 6000 zijn anders dan de ruiten van een GTL-8. De folie zorgt ervoor dat deze enige bescherming biedt bij een breuk. Bij de laatste TW 6000'en (6055, 6037 en 6053) zijn de nieuwe ruiten al in Hannover gemonteerd.
Op 1 oktober wordt de 6037 op spoor 3 in Glocksee voorzien van wagennummers en vignetten.
Verder start in week 40 het instructie rijden met de TW 6000'en. De eerste dagen rijdt de 6098, later die week aangevuld met de 6064. De TW 6000'en rijden vanuit remise Scheveningen en mogen de volgende route rijden: Remise Scheveningen - uitrukroute lijn 11 - Duinstraat - linksaf lijn 11 - Laan van Meerdervoort - rechtsaf lijn 3 - Bohemen. In beginsel vinden de instructieritten alleen 's ochtends en 's middags plaats.
In de nacht van donderdag 10 op vrijdag 11 oktober vindt er met de 6057 een proefrit plaats op het hele traject van lijn 11. Na de proefrit wordt het trajectdeel Laan van Meerdervoort - HS en Duinstraat - Scheveningen Haven vrijgegeven voor de TW 6000'en.
Op vrijdag 11 oktober is de 6037 overgebracht van Glocksee naar Leinhausen. Op 14 oktober is de TW 6000 aldaar opgeladen voor transport naar Nederland. De volgende dag arriveert het konvooi in de namiddag op de Harstenhoekweg. De 6098 duwt vervolgens de nieuwste TW 6000 put 19 van remise Scheveningen op. Nadat de sleper op de beugel van de 6037 is gemonteerd, neemt de 6098 de 6037 via Scheveningen Haven mee naar remise LB. Bij aankomst op de Laan van Meerdervoort wordt het koppelstel gesplitst en rijdt de 6037 de werkplaats in. De 6098 rijdt naar put 14.

De 6053 wordt op vrijdag 18 oktober binnen genomen op de wielenbank in Glocksee voor het afdraaien van de wielbanden.

Diversen:
In week 44 wordt de 6037 voorzien van anti-splinterfolie en valt de Nederlandse tekst "Buiten Dienst' op de richtingfilm te lezen.
De 6057 rijdt momenteel als enige tram rond met VECOM (alleen de aansturing van de wissels werkt). Bij de 6099 worden voorbereidingen getroffen om VECOM in te bouwen. Geen van de trams is nog voorzien van het mobilofoonsysteem COMBO. Als er instructie wordt gereden dan neemt men een portofoon met TRAXYS mee. De 6099 verblijft sinds begin oktober 2002 in de werkplaats met aanrijdingsschade aan de achterste instapbak (B-kant).

Tram Opladen Hannover Afladen Den Haag
6099 29 juli 2002 31 juli 2002*
6098 2 augustus 2002 3 augustus 2002*
6064 19 augustus 2002 20 augustus 2002
6058 27 augustus 2002 28 augustus 2002
6057 16 september 2002 17 september 2002
6055 23 september 2002 24 september 2002
6037 14 oktober 2002 15 oktober 2002
6053    
* Deze trams zijn afgeladen op het De Savornin Lohmanplein. De overige trams zijn afgeladen op de Harstenhoekweg.


Werkzaamheden Spui / Hofweg / Kneuterdijk
In verband met de uitvaartstoet van Z.K.H. Prins Claus moeten de tramhaltes Centrum en Kneuterdijk (richting Parkstraat) provisorisch worden afgebouwd. De haltes worden middels latten en planken dichtgemaakt en daarna grijs geschilderd.

Keerdriehoek Lange Voorhout
Vanaf medio oktober mag de keerdriehoek aan het Lange Voorhout tegenover de Amerikaanse ambassade in geval van calamiteiten weer worden gebruikt.

Eindpunt Rijswijkseplein
Vanaf maandag 14 oktober zal lijn 11 aan het Rijswijkseplein van spoor wisselen en voortaan in de buitenboog halteren.

Op maandag 21 oktober is op de Rijswijkseweg ter hoogte van het Rijswijkseplein een halte gesitueerd met daarop een abri. De halte bevindt zich richting centrum. Eveneens zijn er weer sporen gelegd in de Hofwijckstraat alsmede de aansluitende sporen naar de Rijswijkseweg. Op zaterdag 19 oktober lagen de spoorsecties nog opgestapeld in de Hofwijckstraat. Eind oktober liggen de sporen in de Hofwijckstraat in het beton.

Oude sporen Koningin Julianaplein
Op dinsdag 22 oktober zijn op het Koningin Julianaplein naast het CS de oude tramsporen verwijderd, die daar nog lagen uit de tijd van de aanleg van de Koningstunnel. Deze noodsporen hebben dienst gedaan van 14 december 1997 tot en met medio april 1999.

Werkzaamheden Palaceplein
In verband met spoorwerkzaamheden op de Gevers Deynootweg / Harstenhoekstraat is op zondag 27 oktober geen tramverkeer mogelijk van en naar Scheveningen Noorderstrand. De lijnen 1, 8 rijden vanaf aanvang dienst tot circa 10:10u niet verder dan het Casino en worden aldaar gedriehoekt. Vanaf 10:00u tot einde dienst rijden de lijnen 1 en 8 vanaf de halte Kurhaus naar remise Scheveningen om aldaar te driehoeken. Vanwege de storm die over het land trok zijn de werkzaamheden stil gelegd. Dit betekent dat op maandag 28 oktober tot 12:45uu ook geen tramverkeer mogelijk is naar het Noorderstrand en de tramlijnen 1, 8 en 9 wederom driehoeken bij de remise.

Overzicht midlife
De onderstaande 3000'en moeten nog een midlife beurt ondergaan:
3016, 3035, 3048, 3050, 3051, 3052, 3063, 3082.

In behandeling is: 3040 (sept)


Nieuws uit de centrale werkplaats
De werkzaamheden aan de GVBA 807 vorderen aardig. In september wordt de laatste hand gelegd aan het herstel van het plaatwerk zodat begin oktober de tram weer geschilderd kan worden.
De B/C-bak van de 3011 is op 1 oktober gesplitst. Dit naar aanleiding van de ontsporing op 25 september 2002.
Begin oktober is de 3146 in de schilderswerkplaats binnen genomen voor een algehele schilderbeurt. Dit is de derde blauwe GTL-8, die het rood/beige kleurenschema zal krijgen. Vanaf medio oktober rijdt de 3146 rond in het nieuwe kleurenschema.

NIEUWS OP DATUM

Dinsdag 1 oktober 2002
11:46u - 13:30u; Een bestelbus is tegen de onderkant van een bovenleidingmast in de Grote Marktstraat gereden en hierbij is de as van het linker voorwiel afgebroken. De kraanwagen van de firma Vogelaar komt het gestrande busje wegslepen. De lijnen 2 en 6 worden in beide richtingen omgeleid via de Jan Hendrikstraat en de Gravenstraat.

Vrijdag 4 oktober 2002
Rond 14:30u krijgt de 3110/17, rijdend richting Statenkwartier, een aanrijding met een fietser op de kruising Scheveningseweg / Burgemeester Patijnlaan. Aanvankelijk is in beide richtingen geen tramverkeer mogelijk maar na een half uur wordt richting centrum vrij gegeven. Lijn 8 rijdt via lijn 1/9 en lijn 17 rijdt vanaf het Buitenhof via lijn 10 naar Statenkwartier. Vanaf 16:12u kunnen de lijnen 8 en 17 richting Scheveningen ook weer de normale route rijden.

16:40u - 17:00u; Vanwege een stroomstoring aan Nootdorp wijkt een aantal wagens van lijn 15 uit naar 's-Gravenmade. De chauffeurs van lijn 33 krijgen het verzoek om passagiers mee te nemen naar Nootdorp.

Zaterdag 5 oktober 2002
14:48u - 15:35u; De 3002/3, richting Loosduinen, komt op de halte Valkenbosplein gestremd te staan met een technische storing. Lijn 3 richting Loosduinen wordt vanaf de Waldeck Pyrmontkade via lijn 10 - 2 - 12 omgeleid naar de Fahrenheitstraat.

Maandag 7 oktober 2002
08:55 - 10:20u; Ter hoogte van het gemeentemuseum is een auto tegen een boom gereden waardoor lijn 10 richting Statenkwartier gestremd komt te staan. Lijn 10 wordt ingekort tot aan de Laan van Meerdervoort om te driehoeken en de bussen 152 en 173 pendelen naar Statenkwartier.

Donderdag 10 oktober 2002
10:00u - 11:55u Vanwege werkzaamheden op het Spui worden de tramlijnen 3, 8, 10 en 16 richting Grote Marktstraat omgeleid. De lijnen 3, 8 en 10 rijden via de Vijverberg en de route van lijn 16 naar het CS om vandaar via de Schedeldoekshaven weer richting centrum te rijden. Lijn 16 rijdt vanaf de Schedeldoekshaven - Turfmarkt - Kalvermarkt om.

Aan het einde van de middag komt de 6057 enige tijd stroomloos te staan in de bocht rechtsaf naar de Duinstraat (richting remise Scheveningen).

Dinsdag 15 oktober 2002
Een groot deel van het tramverkeer is ontregeld vanwege de uitvaartstoet in verband met het overlijden van Z.K.H. Prins Claus. De route van de uitvaartstoet leidt van paleis Noordeinde naar de Nieuwe Kerk in Delft. Vanaf paleis Noordeinde gaat het eerste deel van de stoet via de Heulstraat naar de Kneuterdijk en verder naar Buitenhof, Spui en Pletterijkade.
Dan over het Rijswijkseplein, Rijswijkseweg, Haagweg en Hoornburg richting Ypenburg. Na de Rotterdamseweg volgt de stoet de Laan van Hoornwijck, Singel, en Poortweg. Bij het Instituut Defensie Leergangen (IDL) aan de Brasserskade in de wijk Ypenburg maakt de stoet een korte stop. Hier vindt de formatie van de totale stoet plaats. Vervolgens gaat de stoet via de Poortweg, Vrijenbanselaan, Wateringse Vest en het Noordeinde richting het centrum van Delft. In het oude centrum van Delft gaat de stoet over de Oude Delft, Nieuwstraat en Cameretten richting de Markt. Via het Raadhuis en de Oude Markt arriveert de stoet bij de Nieuwe Kerk.
Hieronder volgt een opsomming van de tramlijnen met de daarbij behorende inkortingen. Op de lijnen 1, 3, 6 en 8 filmen sommige trams K-nummers (1K, enz.). De trams die aan de Delftse en Leidschendamse kant rijden zijn op maandagavond 14 oktober overgebracht naar respectievelijk Tanthof en de keerlus bij Station Laan van N.O.I. Vanwege het feit dat de trams de nacht op straat doorbrengen is gekozen voor de GTL8-II.
Bij de vorige Koninklijke begrafenis (Wilhelmina) op 8 december 1962 waren de volgende omleidingen van kracht (bron: Op de Rails).
- Lijn 3 en 5 ingekort tot het Kerkplein in plaats van respectievelijk Staatsspoor en Prinsessegracht.
- Lijn 6 reed de normale route en werd tot het passeren van de stoet bij het Spui doorgelaten zolang dat kon. Daarna werd via de Boekhorststraat gereden naar de Parallelweg en vandaar achteruit naar de remise Frans Hals om te driehoeken.
- Lijn 8 ingekort tot Plein 1813.
- Lijn 9 ingekort naar eindpunt lijn 5 Prinsessegracht met 200-en i.p.v. PCC's.
- Lijn 10 ingekort tot Stationsplein met 800-en i.p.v. PCC's. Later op de dag verschenen de 1100'en weer.
- Lijn 12 ingekort tot Stationsplein.
- Lijn 16 en 17 opgeheven, vervangen door busdienst.
- Lijn I-1 en I-3 opgeheven, 's middags lijn I-1 tot remise 's-Gravenmade.

Vrijdag 18 oktober 2002
Rond 21:40u is de 3028/3 op het CS vanaf perron A het spoor opgereden dat naar de tramtunnel in aanbouw leidt. Deze wagen is door een andere wagen van lijn 3 teruggesleept naar boven. Einde van dit incident was rond 22:10u.

Vrijdag 25 oktober 2002
Iets na de klok van 08:00u krijgt de 3077/1, rijdend richting Scheveningen een aanrijding met een auto op de Schedeldoekshaven. Lijn 1, richting Scheveningen, rijdt via het Spui - lijn 16 - naar de Bosbrug. De lijnen 9 en 17 rijden vanaf het Rijswijkseplein via lijn 12 naar het CS.

Zaterdag 26 oktober 2002
Om 12:05u is de 3104 met het achterste draaistel ontspoord in de Duivelandsestraat. De 3107 en 3143 die aan staan zijn onder begeleiding van de verkeersdienst achteruit naar de Laan van Meerdervoort gereden. Lijn 12 wijkt vanaf de Goudenregenstraat uit naar Bohemen en als pendelbus rijdt de 818. De 3104 is middels een stukje achteruit rijden, hydraulisch vijzelen, draaistel weer recht onder de tram draaien, stukje vooruit, hydraulisch vijzelen, draaistel weer recht onder de tram draaien, wederom vooruit (met behulp van een rijplaat) herspoord. Om 12:53u stond het laatste draaistel weer in de rails.

Zondag 27 oktober 2002
Hoewel voor deze dag zuidwester storm, later op de dag draaiend in noordwestelijke richting, wordt voorspeld, zal niemand hebben vermoed dat de toestand op straat zodanige vormen zou gaan aannemen dat op deze zondagmiddag het tram- en busverkeer in Den Haag geheel tot stilstand zou komen. Nog minder kon worden vermoed dat de gevolgen van deze zwaarste storm sinds 1990 ruim 24 uur later nog altijd merkbaar waren in de exploitatie.

Rond 12:00u beginnen de eerste problemen voor de HTM. Op de Frederik Hendriklaan, ter hoogte van het postkantoor, waait een boom om. Deze neemt in zijn val de bovenleiding mee. Lijn 10 wijkt vanaf de Laan van Meerdervoort uit naar de keerlus Bohemen, en pendelbussen (o.a. 106, 110 en 164) rukken uit om de passagiers van lijn 10 en 17 verder te vervoeren. Lijn 17 rijdt via lijn 8 door naar remise Scheveningen om daar te driehoeken.
Aan de Statenlaan staat de 3111 van lijn 10 opgesloten. Deze wordt 14:20u door een Unimog naar het Statenplein gesleept, om even later via de Frederik Hendriklaan gedriehoekt te worden. Na vervolgens uit het stroomloze deel gesleept te zijn, kan de tram op eigen kracht (via het centrum) inrukken naar remise Scheveningen.

Inmiddels heeft ook het busverkeer problemen gekregen. Op diverse plekken zijn bomen ontworteld. O.a. de Sportlaan en de Valkenboslaan worden door de politie afgesloten, zodat de lijnen 4, 13 en 14 een alternatieve route moeten zoeken. Er gaat een stormwaarschuwing uit voor windkracht 11, met zeer zware windstoten. Lijn 18 raakt gestremd omdat een deel van het dak van het Provinciehuis op de Zuid Hollandlaan terecht is gekomen.

Bij het eindpunt Scheveningen Haven liggen de sporen vol zand en ondervindt lijn 11 problemen.

De tramroute via de Nieuwe Parklaan raakt om 14:30u volledig geblokkeerd als bij er bomen nabij de Wagenaarweg op de bovenleiding terecht zijn gekomen. De lijnen 1 en 9 rijden om via lijn 8. In ieder geval komen de 3096 (richting stad) en de 3038/1; panto omlaag/draad bijna op dak, 3010/9 en de 3059/9 (richting Scheveningen) gestremd te staan.
Twintig minuten later wordt lijn 16 het slachtoffer. De Erasmusweg is niet meer te berijden. Er wordt een omleiding ingesteld vanaf de Goeverneurlaan via lijn 17 naar de keerdriehoek in de Plaspoelpolder.

Op de teletekst pagina van TV West verschijnt bijgaand bericht. Vanaf 15:10u gaat de melding van de CVL uit dat alle trams en bussen vanwege de storm naar binnen moeten. Het is niet meer verantwoord om de exploitatie in stand te houden. De bussen en trams rukken na afloop van de rit vanaf de eindpunten in naar de vestigingen. Hierbij is de remise Scheveningen voor de inrukkende lijnen 1, 8, 9, 10, 11 en 17 alleen nog maar te bereiken via de Scheveningseweg. Gelukkig blijft deze laatste route de gehele middag en avond vrij. Bij de Frankenslag is wel een naast het spoor staande boom gevallen maar deze viel gelukkig de andere kant op. De wortels van deze omgevallen boom lagen vlak langs het spoor en raakte bijna de inrukkende trams.

Was het staken van het gehele openbaar vervoer in Den Haag een unieke gebeurtenis? Het antwoord luidt ontkennend. In de afgelopen vijftig jaar is ten minste op drie andere dagen de exploitatie geheel stilgelegd. In alle gevallen was de oorzaak een andere. Dat was allereerst sinterklaasdag 1962, toen een extreem dichte mist de bussen en trams de garages en remises in dwong. In de namiddag van 7 januari 1979 overviel een extreem ijzelfront Nederland. Nadat de bussen van de straat gehaald waren omdat het rijden onverantwoord was geworden, moesten ook de trams het opgeven. Door de ijslaag aan de bovenleiding dreigde deze op verschillende plaatsen naar beneden te komen. Van een geheel andere aard was de calamiteit op 25 juni 1988. Na het behalen van het Europees Kampioenschap door het Nederlands voetbalelftal begon de "feestvreugde" dergelijke vormen aan te nemen dat voor de veiligheid van personeel en materieel trams en bussen direct moesten inrukken naar de dichtstbijzijnde vestiging.

Op de Van Boetzelaerlaan (lijn 11) valt om 15:11u een boom op de bovenleiding tussen de Statenlaan en de Willem de Zwijgerlaan.

Om 16:04u ligt de bovenleiding bij de Burgemeester Elsenlaan naar beneden. De inrukkende 3049/17 komt stroomloos te staan bij de van Vredenburchweg. Ook een aantal andere lijnen 17 (o.a. 3045 en 3140) en een omgeleide lijn 16 (3109) zitten vast in het gat en worden verzocht via de keerdriehoek Plaspoelpolder of achteruit rijdend terug te gaan naar het eindpunt Wateringse Veld. Om 18:23u mogen de trams aan Wateringse Veld oprijden naar de Sir Winston Churcilllaan en worden aldaar door de verkeersdienst opgevangen voor het slepen door een Unimog richting Goeverneurlaan. Rond 19:00u rukken de weggesleepte trams in.

In het begin van de avond komen eerst voorzichtig de bussen weer op straat. Rond 19:00u worden de eerste ritten weer gereden, maar van een geregelde exploitatie kan nog geen sprake zijn. Voordat de tramlijnen in dienst kunnen komen moet eerst worden bezien hoeveel schade er is aan het bovenleidingsnet. Ook blijken diverse omgevallen bomen de weg te versperren. Zo ontdekt een bus 13 op de kruising Laan van Meerdervoort / Conradkade een boom die op een auto ligt en de tramsporen verspert.
Op het moment dat de eerste bussen weer op straat terugkeren, zijn overigens nog enkele trams bezig om in te rukken. Deze hadden al die tijd gestremd gestaan achter omgewaaide bomen. Met de nodige voorzichtigheid wordt naar de remise teruggereden.
Inmiddels is er een beeld gevormd van de schade aan het tramnet. Langzamerhand kunnen ook enkele tramlijnen weer worden opgestart. Zo gaat rond 20.30 uur lijn 2 weer rijden, met dien verstande dat gewaarschuwd wordt dat op De Werf tramverkeer nog onmogelijk is en dat dus moet worden uitgerukt en ingerukt via lijn 6.
Rond 21:00u rijden de lijnen 1, 2, 6, 8 en 15 weer, met dien verstande dat voor lijn 1 de Nieuwe Parklaan nog altijd gestremd is. Ook is het eindpunt Noorderstrand onbereikbaar vanwege zandoverlast en werkzaamheden bij het Palaceplein. De Scheveningse lijnen keren aan de remise.
Tegen 21:25u komt ook lijn 3 in dienst op het traject CS - Bohemen. Achttien minuten later kan weer door worden gereden naar Loosduinen.
Lijn 12/16 komt rond kwart voor tien weer op straat waarbij lijn 12 voorlopig, tot 22:40u naar Bohemen rijdt.
De lijnen 10, 11 en 17 komen deze avond niet meer in dienst wegens stremmingen op de Van Boetzelaerlaan, Conradkade, Frederik Hendriklaan en Burgemeester Elsenlaan.

Maandag 28 oktober 2002
De volgende ochtend is het tramverkeer voor het grootste deel hersteld. De lijnen 1, 8, 9, 10, 11 en 17 hebben nog te maken met stremmingen als gevolg van de storm. Het Noorderstrand is tot 12:45u onbereikbaar door zandoverlast en uitgestelde werkzaamheden aan de sporen bij het Palaceplein.
De Nieuwe Parklaan is vanaf aanvang dienst weer berijdbaar maar tegen de klok van 10:00u is er bij de Cremerweg sprake van een bovenleidingbreuk en slaat de voorste beugel van de 3049/1 achterover. De lijnen 1 en 9 rijden tot respectievelijk 15:06 u (richting Delft en Vrederust) en 15:16u (richting Scheveningen) om via lijn 8. Op het tramloze gedeelte pendelen de bussen de 162 en 753.

Lijn 11 driehoekt tot circa 10:30u bij de Duinstraat. Hierna kan de binnenboog van Scheveningen Haven weer worden bereden.

Aanvankelijk rijden de trams van lijn 17 via de Goeverneurlaan naar Moerwijk. Maar aangezien het te druk wordt aan Moerwijk neemt lijn 17 in de loop van de ochtend Voorburg Station als eindpunt. Op het tramloze gedeelte rijden o.a. de 103, 823, 834 en 922. Vanaf 15:29u is Wateringse Veld weer bereikbaar.

Aan de andere zijde van de stad is de bovenleiding op de Frederik Hendriklaan nog altijd niet hersteld. Lijn 10 en 17 driehoeken voorlopig aan de Frederik Hendriklaan. Om 12:30u moeten deze lijnen zelfs helemaal weg uit het Statenkwartier, omdat voor het herstel van de bovenleiding de spanning geheel uitgeschakeld moet worden. Lijn 10 gaat dan vanaf de Laan van Meerdervoort via lijn 3 naar het Prins Hendrikplein. Lijn 17 rijdt via lijn 8 naar de keerdriehoek Kanaalweg en vanaf 15:25u in verband met de drukte op de Scheveningseweg naar Scheveningen Noorderstrand. Vanaf 16:05u is eindpunt Statenkwartier weer bereikbaar.

Eindelijk, iets na de klok van 16:15u, is alles ten einde. Alle lijnen rijden dan weer hun normale route.

Dinsdag 29 oktober 2002
Rond de klok van 05:50u ontspoort de 3145/11 met het eerste draaistel aan het eindpunt Scheveningen Haven. De uitrukkende lijnen 11 gaan vanaf de Duinstraat linksaf richting Hollands Spoor. Zo'n twintig minuten later kan de binnenboog weer worden gebruikt en is de 3145 weer bijna herspoord. Na inspectie van de buiten boog wordt deze tegen 07:45u weer vrijgegeven.

Donderdag 31 oktober 2002
17:20u - 18:45u; Vanwege enkele losliggende platen bij de spoorvernieuwing op de Gevers Deynootweg (Palaceplein) kunnen de lijnen 1, 8 en 9 niet naar hun eindpunt. Tot het einde van de stremmingen driehoeken deze lijnen bij remise Scheveningen.

Het overnemen van berichten of artikelen is toegestaan mits de bron wordt vermeld.
Klik hier om terug te gaan naar het nieuwsarchief.