Copyright: Haagse Tramvrienden ©,
www.haagstramnieuws.org
![]() | ![]() | ![]() | ![]() |
![]() | ![]() | ![]() | ![]() |
Pekelroutes
Om het tramnet efficiënt en volledig te kunnen pekelen tijdens winterse omstandigheden, stelde de HTM zgn. "pekelroutes" op. In deze routes waren alle punten opgenomen waar tijdens sneeuw en/of ijzel gepekeld moest worden, met name wissels. Rechte spoorgedeelten moesten in principe met de bezems schoon gehouden worden. Deze bezems zaten onder de tram. Op het sneltramviaduct tussen de Muzenstraat en Oostinje mocht in verband met de constructie van het viaduct en de aanwezigheid van kabels e.d., niet gepekeld worden. De wissels op dit traject worden 's winters automatisch verwarmd.
In het seizoen 1995/1996, dat begon op 15 oktober, waren er voor negen pekelroutes, acht pekeltrams nodig. Dit aantal was inclusief de 1315, maar exclusief de H8 en H10 die al in gebruik waren bij hun nieuwe eigenaren. Er waren dus negen pekeltrams beschikbaar. De slijptram H23 werd in de praktijk ook af en toe ingezet, met name om tijdens vorstperiodes de ijzelvorming aan de bovenleiding te bestrijden.
In eerste instantie moest het remiseterrein gepekeld worden. Aangezien dit maar door één tram per remise gebeurde, konden de overige trams direct aan hun route beginnen. Overigens werden in het verleden ook al wegvoertuigen (meestal wisselreinigingsauto's) gebruikt om de wissels en tramhaltes te pekelen. De pekel werd dan handmatig over het wissel en de halte uitgestrooid.
De pekelroutes werden meestal alleen ‘s nachts gereden, maar tijdens plotselinge sneeuwval of ijzel ook tijdens de normale dienstuitvoering. Als het overdag sneeuwde, werden er meestal enkele trams "wild" ingezet. Door de Centrale Verkeers Leiding werden de trams naar de grootste knelpunten gestuurd (met name omgeving Hollands Spoor, Rijswijkseplein en Spui/ Grote Marktstraat). Als de trams te laat werden ingezet, kon het voorkomen dat een pekeltram zelf vast kwam te staan in de rij trams die gestremd stonden voor een dichtgevroren wissel.
Voorafgaand, maar ook tijdens het pekelseizoen waren de pekeltrams regelmatig op straat te vinden voor instructie. Het bevoegde personeel had dan de gelegenheid om weer rijervaring op te bouwen. Eind februari 1993 betekende een dergelijke instructierit het einde voor de H10, nadat de tram ontspoorde op de Nieuwe Parklaan.
![]() | ![]() | ![]() | ![]() |
Verdeling remises + vulpunten
De pekeltrams waren de laatste jaren, afhankelijk van het aantal pekelroutes, ‘s winters verdeeld over de remises Lijsterbesstraat (LB, 3 stuks), Scheveningen (SCH, 4 stuks) en Zichtenburg (ZBG, 3 stuks). De remises Frans Halsstraat (FH / HOVM) en SCH beschikken als enige over een aparte pekelremise en vulmogelijkheid. De trams van de remises Lijsterbesstraat en Zichtenburg werden voornamelijk in de pekelremise Frans Halsstraat gevuld.
Vanaf 2000 wordt de pekelremise Scheveningen gebruikt door de Tramweg Stichting (TS) en de pekelremise Frans Halsstraat af en toe voor het stallen van materieel.
De 1315 stond in het pekelseizoen altijd in de Lijsterbesstraat, maar kon vanwege de breedte in de bochten alleen in de pekelremise Frans Halsstraat gevuld worden. Dit gold ook voor de slijptram H23 die regelmatig gebruikt werd als pekeltram. De normaal met water gevulde tank werd dan met pekel gevuld. Na opening van de remise Zichtenburg was het ‘s zomers gebruikelijk dat de meeste pekeltrams daar werden gestald.
De trams zijn niet alleen ‘s winters gebruikt. Tot in de tachtiger jaren kwamen ze ook in andere jaargetijden regelmatig op straat. Ze werden gebruikt als "post"tram tussen de diverse remises, maar bijvoorbeeld ook als trekkracht van de profielmeetwagen (1973/1974) en slooptrams, bij excursies en zelfs als reclametram.
In de negentiger jaren ging het bergaf met de "bakken". Niet alleen de plannen om PCC's te verbouwen c.q. wegvoertuigen in te zetten zorgden daarvoor, ook de toestand van de tweeassers verslechterde. Zo was de tank van de H1 zo slecht geworden, dat deze tram bijna alleen nog maar gebruikt werd om het remiseterrein aan de Lijsterbesstraat te pekelen. In 1993 heeft de H1 de tank van de H10 gekregen.
In de loop van de negentiger jaren nam het aantal beschikbare pekelbakken ook steeds meer af.
De 1315 is na een ontsporing op ‘s-Gravenmade in 1999 afgekeurd om te rijden. Daarna heeft de PCC enige tijd opgeslagen gestaan. Plannen om de tram verder te verbouwen tot instructietram voor de GTL's zijn niet doorgegaan.
![]() | ![]() | ![]() | ![]() |
De eerste pekeltram die een andere bestemming kreeg was de H8. Deze tram is medio 1993 overgedragen aan de Tramweg Stichting (depot Scheveningen) en wordt onder nummer H312 gebruikt als klusjeswagen. De H312 is in oktober / november 2018 gesloopt in de werkplaats Lijsterbesstraat.
Ook de H7 wordt aan de TS overgedragen. De H7 is enige tijd als klusjeswagen gebruikt met nummer TS7.
In 2003 zijn de H4 en H9 overgedragen aan de TS. De trams zijn ongenummerd naar respectievelijk 14 en 19. De 14 is geschilderd als NBM 14.
Op 25 augustus 1999 zijn op het achterterrein Zichtenburg de al eerder onttakelde H1 en de TS7 (H7) gesloopt. De trucks van de H1 en H7 zijn bewaard en aan de TS overgedragen.
De H3 en H6 zijn bij het HOVM onttakeld voor onderdelen. Daarna zijn de trucks van deze trams naar Zichtenburg overgebracht en vandaar op
20 september 1999 naar de Stoomtram Hoorn-Medemblik in Hoorn gebracht voor hergebruik.
De H10 heeft het nog tot in Friesland geschopt. De tram heeft daar bij een restaurant in Elsloo gestaan van medio februari 1994 tot eind januari 2009. De H10 is op 28 en 29 januari 2009 gesloopt. Bruikbare onderdelen zijn voor opslag naar het TS depot in Overloon overgebracht.
De H2 is op 1 oktober 1999 naar Lille (Frankrijk) vervoerd en aldaar bij een museumorganisatie terecht gekomen.
De H5 is eind '90-jaren aan de SHTM overgdragen. Het is de bedoeling om de H5 te verbouwen tot motorwagen 295.
De 1315 wordt gebruikt als meettram. In februari 2000 is in het HOVM de meetapparatuur ingebouwd en in maart 2000 reed de PCC weer op eigen kracht. In juli 2000 zijn de eerste metingen verricht op het baanvak van lijn 3. Begin 2006 is meettram 1315 verbouwd tot tweerichtingtram zodat deze ook dienst kan doen op de RandstadRail trajecten.
Vanwege de hevige sneeuwval in december 2009 en december 2010 en de daarbij behorende stremmingen en uitval van tramlijnen rijst de vraag of het niet verstandig was geweest om pekeltrams ter beschikking te hebben.
Vanuit het HOVM is tijdens deze winters railreiniger 2 ingezet.
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |